Chuyến về quê Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh của anh Võ Thành Lập, một người làm sáng tạo nội dung du lịch tại TP.HCM, cùng người bạn Quốc Thái để tham dự đám giỗ ngoại gần đây đã mang đến cho họ nhiều kỷ niệm đáng nhớ. Đám giỗ ở miền Nam không chỉ mang ý nghĩa tôn vinh tổ tiên mà còn là dịp để gia đình quây quần bên nhau, chia sẻ những món ăn truyền thống đầy ắp tình cảm.
Khác biệt với nhiều vùng miền khác, đám giỗ ở miền Nam thường được tổ chức đúng ngày mất của người đã khuất theo lịch âm. Chính điều này khiến cho những bữa tiệc trở nên trừu tượng và mang đậm chất văn hóa vùng miền. Mỗi năm, khi đến ngày giỗ của ngoại, anh Lập luôn sắp xếp công việc để trở về quê, cùng với gia đình, chuẩn bị những mâm cỗ tươm tất, chứa đựng các món ăn đặc sắc. Thực đơn mâm cỗ ngày giỗ ở miền Nam có sự phong phú đáng chú ý, từ món mặn đến món ngọt, thể hiện sự đa dạng của văn hóa ẩm thực nơi đây.
Anh Lập chia sẻ rằng, dựa trên kinh nghiệm tham dự đám giỗ ở cả ba miền, anh nhận thấy điểm khác biệt rõ rệt nhất chính là mâm cỗ. Mâm cỗ miền Bắc thường có thịt gà luộc, giò, chả và nem, trong khi miền Nam lại nổi bật với các món như thịt kho tàu, canh khổ qua, bánh hỏi thịt quay và những món ăn tráng miệng đậm đà như xôi hay chè. Một điều thú vị là sau các lễ cúng, các gia đình thường tặng khách những phần quà nhỏ như bánh ít, nước ngọt và trái cây để mang về, thể hiện sự hiếu khách và lòng tri ân.
Trong số các món ăn ngày giỗ, món bì cuốn là một trong những lựa chọn ưa thích của anh Lập. Món ăn này bao gồm bì (da) lợn, thịt lợn và một loạt các nguyên liệu khác, được cuốn chặt với bánh tráng và chấm cùng nước mắm chua ngọt. Không giống như những nơi khác, bì cuốn ở miền Nam thường được cuốn dày, xắt chéo thành từng miếng đẹp mắt, tạo nên một cảm giác ngon miệng ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Quốc Thái, người bạn đồng hành của anh Lập, cũng không ngừng bày tỏ sự ấn tượng với thực đơn phong phú trong mâm cỗ đám giỗ ở Tây Ninh. Các món ăn không chỉ đa dạng mà còn được chế biến với hương vị nhẹ nhàng kết hợp giữa ngọt và mặn, đủ để làm thỏa mãn khẩu vị của mọi người. Các món ăn được bày biện một cách chỉn chu và hấp dẫn, từ món khai vị đến món tráng miệng, tạo ra bầu không khí ấm cúng và thân mật.
Đặc biệt, món chả đùm đã thể hiện sự khéo léo, tinh tế qua từng công đoạn chế biến. Chả đùm được làm từ rất nhiều nguyên liệu như thịt bò, thịt lợn, gan lợn và các loại gia vị khác, tất cả được gói trong lớp mỡ chài. Món ăn không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn thể hiện sự sáng tạo trong mỗi gia đình. Được hấp cách thủy, món chả đùm thường được trình bày rất đẹp mắt với rau thơm và một chút ớt tươi, khiến không ai có thể cưỡng lại.
Bên cạnh những món ăn phong phú, không khí đám giỗ tại Tây Ninh cũng là một điểm nhấn. Không chỉ là dịp để tưởng nhớ tổ tiên, nó còn là thời gian để các thế hệ trong gia đình cùng nhau quây quần, chia sẻ những ký ức và tạo dựng kỷ niệm. Những tiếng cười, câu chuyện và cả những khoảnh khắc vui vẻ tại bếp đều giúp kết nối mọi người lại với nhau, làm cho việc nấu nướng trở thành một nghệ thuật. Chính sự gần gũi và tình cảm này đã làm cho đám giỗ trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực miền Nam.
Ảnh: Bon Đây Nè